Modlitwa powszechna – zasady

„Modlitwa powszechna” oznacza modlitwę błagalną, czyli wstawienniczą, którą zanosi do Boga zgromadzenie wiernych, odpowiadając na wezwania prowadzącego. Błagania zanosi się w różnych potrzebach Kościoła i całego świata.

Modlitwa ma trzy cechy charakterystyczne:

1. Jest błaganiem zwróconym do Boga. Nie wyraża zatem uwielbienia lub dziękczynienia albo pochwały jakiegoś świętego. Jej celem nie jest przypominanie prawd związanych z obrzędami religijnymi lub z naturą Mszy.
2. Prosimy w niej Boga przede wszystkim o dobra powszechne, dla całego Kościoła, dla świata, dla wszystkich, których przygniatają różne cierpienia, chociaż wolno się modlić także za wiernych aktualnie zgromadzonych.
3. Należy do ludu wiernego, ponieważ zgromadzenie odpowiada na poszczególne wezwania prowadzącego.

Chrześcijanie uczestniczący w liturgii nie mogą bowiem poprzestać na przedstawianiu Bogu swoich osobistych potrzeb, ich serca muszą się otworzyć na potrzeby całego Kościoła i całej ludzkości. W starożytności odmawiano tę modlitwę po odesłaniu katechumenów, ponieważ tylko ludzie ochrzczeni i uczestniczący w kapłaństwie Chrystusa mogą w Nim i przez Niego wstawiać się za światem. Także obecnie ze swojej natury modlitwa ta należy do wiernych, a nie do katechumenów (OC nr 3).

Modlitwa powszechna zawiera następujące części:

1. Wstęp, czyli ogólne wezwanie do modlitwy
   • Wstęp wygłasza zawsze celebrans jako przewodniczący liturgicznego zgromadzenia. Wstęp ten ma doniosłe znaczenie liturgiczne i duszpasterskie. Wstęp zwykle krótki, zawsze ma być skierowany do zgromadzonych, a nie do Pana Boga
2. Wezwania zapowiadające intencje modlitwy
   • Każda modlitwa powszechna powinna zawierać cztery serie próśb:
     • 1. W potrzebach całego Kościoła, np. za papieża, biskupów i duszpasterzy, za misje, o zjednoczenie chrześcijan, o powołania itp.
     • 2. W potrzebach narodu i całego świata, np. o pokój, za kierujących państwem, o dobre zbiory itp.
     • 3. Za tych, którzy cierpią moralnie lub fizycznie, np. za prześladowanych, chorych, konających itp.
     • 4. Za zgromadzonych i w potrzebach miejscowej społeczności, np. ochrzczonych, przystępujących do bierzmowania, za misje parafialne itp.
   • Z każdej serii należy podać przynajmniej jedną intencję.
3. Odpowiedzi wiernych
   • Po każdym wezwaniu zgromadzenie wiernych wznosi do Boga modlitwę. Udział wiernych może się zaznaczyć w rozmaity sposób:
     • Zgromadzenie odpowiada krótką aklamacją, taką samą w ramach jednej modlitwy powszechnej, np. „Wysłuchaj nas, Panie”.
     • Zgromadzenie może również po każdym wezwaniu modlić się w milczeniu, podobnie jak się o dzieje po wezwaniach w Wielki Piątek
     • Wierni mogliby też odmawiać dłuższą formułę błagalną, aby jednak ta forma modlitwy nie była nużąca, trzeba zmieniać teksty odpowiedzi, a wierni musieliby je mieć w rękach. Dlatego ta forma nie nadaje się do masowego użytku.
     • Można też łączyć drugą formę udziału wiernych z pierwszą. Po każdym wezwaniu następuje chwila milczenia, a po niej diakon lub ministrant przez krótkie wezwanie wywołuje odpowiedź wiernych. Takiej formy można używać w pewnych uroczystych okolicznościach.
4. Modlitwę końcową
   • Po ostatnim wezwaniu modlitwy powszechnej, powtórnie zabiera głos przewodniczący i śpiewa modlitwę końcową, w której prosi Boga tylko o to, aby przyjął modlitwy wiernych.

Forma wezwań:

1. Forma kompletna (módlmy się za…, aby…). Najpierw podaje się za kogo należy się modlić, a później, o co prosić. Taką budowę mają wezwania poprzedzające każdą z uroczystych modlitw Wielkiego Piątku. W litanijnej modlitwie powszechnej są one krótsze.
   Przykład:
   Módlmy się za wszystkich kapłanów, aby słowem i przykładem pociągali innych do Boga.
2. Forma skrócona (módlmy się, aby …). Od razu podaje się o jaką łaskę należy się modlić, jednym słowem zaznaczając, za kogo się modlimy. Do tego typu należą wezwania ostatniej części Litanii do Wszystkich Świętych.
   Przykład:
   Módlmy się, aby wszyscy kapłani słowem i przykładem pociągali innych do Boga.
3. Forma najkrótsza (módlmy się za …). Wymienia się tylko osoby lub sprawy, za które należy się modlić. Prośby litanijne tego typu są znane na Wschodzie i na Zachodzie.
   Przykład:
   Módlmy się za wszystkich kapłanów.

UPRAWNIENIA REKTORA KOŚCIOŁA I CELEBRANSA

Modlitwa powszechna ma charakter liturgiczny i dlatego sposób formułowania wezwań nie może być pozostawiony improwizacji lub osobistemu uznaniu kapłana.

Modlitwa powszechna ma jednak doniosłe znaczenia duszpasterskie i dlatego jej formuły muszą być dostosowane do potrzeb zgromadzonych wiernych i do okoliczności. Rektor kościoła może:a) wybrać jeden ze schematów modlitwy powszechnej, jeżeli podano kilka na daną niedzielę lub święto,

1. wybrać jedno z wezwań należących do każdej serii,
2. dołączyć wezwanie aktualne, wybrane spośród wezwań okolicznościowych lub z innego formularza,
3. jeżeli w zbiorze nie ma potrzebnego wezwania, ułożyć nowe, zachowując zasady wyżej podane

Wezwania okolicznościowe dołącza się do innych wezwań tej samej serii. Np. wezwanie za papieża do I serii, wezwanie za cierpiących do III serii, wezwanie związane z potrzebami społeczności miejscowej, do IV serii.

PODSUMOWANIE (BLOKI INTENCJI):

Każda modlitwa powszechna powinna zawierać cztery serie próśb:

1. W potrzebach całego Kościoła, np. za papieża, biskupów i duszpasterzy, za misje, o zjednoczenie chrześcijan, o powołania itp.
2. W potrzebach narodu i całego świata, np. o pokój, za kierujących państwem, o dobre zbiory itp.
3. Za tych, którzy cierpią moralnie lub fizycznie, np. za prześladowanych, chorych, konających itp.
4. Za zgromadzonych i w potrzebach miejscowej społeczności, np. ochrzczonych, przystępujących do bierzmowania, za misje parafialne itp.
5. Intencja z mszy świętej

każdej serii należy podać przynajmniej jedną intencję.

Opracowane na podstawie: https://vademecumliturgiczne.pl/2022/01/06/jak-godnie-celebrowac-msze-swieta-zasady-i-nieprawidlowosci-cz-ii/